Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Mayıs ayında ülkesini ziyaret eden Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Başkanı, Malta Dışişleri Avrupa İşleri ve Ticaret Bakanı Ian Borg ve beraberindeki heyeti kabul ettiği toplantıdan sonra gerçekleştirilen basın toplantısında çok önemli açıklamalarda bulunmuştu.
Aliyev yaptığı açıklamada “Ermenistan’ın Azerbaycan’a yönelik saldırısı ve topraklarımızın işgali, AGİT’in kuruluşundan bu yana bu gündeminde olmasına rağmen, AGİT’in Misk Grubu’nun arabuluculuk mekanizması çatışmanın sonuçlarını ortadan kaldırması ve ülke içinde yerinden edilenlerin geri dönüşü için hiçbir şey yapmadı. AGİT Minsk Grubu eş başkanlarının yıllarca yürüttüğü müzakere süreci, Azerbaycan topraklarındaki işgalin sürdürülmesine hizmet etti. Azerbaycan, uluslararası hukuka ve Birleşmiş Milletler Şartı’na uygun olarak toprak bütünlüğünü ve egemenliğini sağlayarak işgale son verdi. Ermenistan-Azerbaycan ihtilafı tarih oldu. Bu yüzden artık AGİT Minsk Grubu ve ona bağlı tüm kurumların feshedilmesinin zamanı geldi. Azerbaycan bu konuyu gündeme getirdi. Ermenistan’ın da bunu kabul etmemesi için hiçbir neden yok” ifadelerini kullanmıştı.
Mayıs ayında yapılan bu çağrı, Ermenistan’da şok etkisi yaratırken Paşinyan’ın Karabağ hezimetinden sonra muhalefetle tutuştuğu kavga dolayısıyla cevapsız bırakılmıştı.
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan yaptığı son basın toplantısında “Barış sağlanırsa Ermenistan, AGİT Minsk Grubu’nun faaliyetlerini askıya alma olasılığını dışlamaz” açıklamasında bulundu. Ermeni kamu oyunda “Yenilginin resmileşmesi” ve “Azerbaycan’a boyun eğmek” şeklinde yorumlanan bu açıklama sonrasında Aliyev’in de belirttiği üzere işlevsiz kalan Minsk Grubu’nun akıbeti merak konusu oldu.
AGİT MİNSK GRUBU NEDİR?
Minsk Grubu’nun tohumları AGİT Dışişleri Bakanları Konseyi’nin 24 Mart 1992’de Helsinki’deki toplantısında atıldı. Toplantıda o zamanlar Ermeni işgali altındaki Karabağ’daki durum görüşüldü ve Ermenistan-Azerbaycan anlaşmazlığının barışçıl çözümüne ilişkin AGİT Minsk Konferansı’nın toplanmasına karar verildi.
5-6 Aralık 1994’te Budapeşte’de düzenlenen AGİK Zirvesi’nde Eşbaşkanlık Enstitüsü kuruldu. Minsk Konferansı’na iki eş başkan atanması ve Minsk Grubu toplantılarının onların ortak eşbaşkanlığında yapılması kararlaştırıldı. Minsk süreci Eşbaşkanlık Enstitüsü kurulduğunda, başkanlığını önce Finlandiya ve Rusya, ardından 1995-1996 yılları arasında İsveç ve Rusya yürütüyordu.
AGİT Minsk Süreci’ne 1 Ocak 1997’den bu yana ABD, Rusya ve Fransa eşbaşkan olarak başkanlık etti.
Minsk Grubu’nun kurulmasından sonra çatışmanın çözümü mümkün olmadı, her ne kadar çeşitli öneriler getirilse de süreç başarısızlıkla sonuçlandı. İkinci Karabağ savaşından sonra Grubun faaliyetleri tamamen durduruldu.
